Standaarden zijn voor gemeenten van belang om goed en veilig informatie te delen, processen in ketens uit te kunnen voeren, grootschalig veranderingen door te kunnen voeren, samenhang te creëren in het ICT landschap, applicaties te kunnen vervangen en voor keuzevrijheid van leveranciers. Om deze doelen te kunnen bereiken moeten standaarden goed en gericht meegenomen worden in het inkoopproces en bij opdrachtverstrekking.

In het gegenereerde bestekstekst-document is voor het functionele gebied, de geselecteerde referentiecomponent(en) uit de GEMMA referentiearchitectuur, aangegeven welke eindproduct-, halffabrikaat- en grondstof-standaarden verplicht of aanbevolen zijn.

De verplichte standaarden zijn:

1. de standaarden die vanuit wet/regelgeving moeten worden gebruikt;
2. de open standaarden die onder het pas-toe-of-leg-uit regime van de overheid binnen het werkingsgebied vallen;
3. de binnen GEMMA voorgeschreven standaarden.

Daarnaast kent VNG Realisatie de categorie “aanbevolen” toe aan standaarden die niet aan deze criteria voor “verplicht” voldoen dan wel vanuit de functionaliteit van een systeem optioneel zijn.

Standaarden kunnen als producten worden getypeerd in eindproducten, halffabrikaten, grondstoffen en gegevensstandaarden.

Bij eindproduct-standaarden zijn de functionaliteit, de (web)services en rolverdeling tussen systemen gedetailleerd en scherp gedefinieerd. Juiste toepassing is preventief goed testbaar en daardoor is de voorspelbaarheid op goed functioneren hoog.

Voor halffabrikaat-standaarden dient de opdrachtgever aanvullende specificaties toe te voegen. Voor grondstof-standaarden moeten nog meer specificaties en activiteiten worden uitgevoerd om interoperabiliteit te kunnen realiseren. Dit vergt specialistische kennis. VNG Realisatie adviseert gemeenten bij voorkeur functioneel passende eindproduct-standaarden te gebruiken en pas daarna (in aflopende prioriteit) halffabrikaat- en grondstof-standaarden, en als laatste maatwerk toe te passen.

Als laatste worden de gegevensstandaarden onderkend. Om ervoor te zorgen dat de uitgewisselde gegevens juist zijn en op de juiste manier worden gebruikt, met de juiste betekenis, dienen er zeer goede afspraken gemaakt te worden. De afspraken over het meervoudig gebruik van gegevens en de (gemeentelijke) gegevensuitwisseling zijn vastgelegd in gegevensstandaarden. Ook hiervoor geldt dat de leverancier dient aan te geven op welke wijze hieraan wordt voldaan.

Of de gedefinieerde gegevensset geheel of slechts gedeeltelijk van toepassing is, hangt af van de referentiecomponent. Zo kan bijvoorbeeld het RSGB (in totaliteit) voor een (integraal) Gegevensmagazijn wel als verplicht worden gezien, maar voor een Gemeentelijke Eigendommenadministratie slechts gedeeltelijk.

Er is geen duidelijke definitie wat een gegevensstandaard specificeert. Het komt dan ook voor dat een gegevensstandaard beperkt is tot de semantiek van de gegevens, maar er zijn ook gegevensstandaarden die bovendien een volledige koppeling specificeren.

De gegenereerde bestekstekst kunt u gebruiken in uw offerte-uitvraag of in uw programma van eisen voor een nieuwe softwarerelease en/of bij een vervangingsvraagstuk van software of ICT-diensten. Als informatiebron is de GEMMA softwarecatalogus gebruikt.

Daarnaast adviseert VNG Realisatie voor het toepassen van de standaarden diverse handreikingen rond Opdrachtgeverschap te gebruiken.

Voor een verkenning van het aanbod van gemeentelijke software kunt gebruik maken van de softwarecatalogus. Deze bestekteksten zijn zo zorgvuldig mogelijk opgesteld. Indien de inhoud vragen oproept bij u of uw leverancier dan verzoeken wij u contact op te nemen met VNG Realisatie, biivoorbeeld door een e- mail te sturen naar softwarecatalogus@vng.nl .